Eindstrijd bij de poort van de
X
De al decennia durende
oorlog in Sri Lanka lijkt bijna
voorbij. Het conflict tussen
Tamils en Singalezen in het
land zou daardoor wel eens
scherper kunnen worden.
1 O Zaterdag 25 april 2009 PZC
Honderdduizend Sri Lankaanse burgers konden maandag vluchten uit het oorlogsgebied na een geslaagde actie van het regeringsleger. De burgers werden lange tijd door de Tamilstrijders als menselijl
Kilircöehchi
Puthkkudiyirippu
Door rebellen
bezet gebied r
Mullaittivu
iIndische
I - I Oceaan
2007
Sept. 2008
9 jan.2009
25 jan. 2009
3 Maart 2009
Vavuniya
Colombo
SRI LANKA
infographic: CRW
bron: Reuters
Sri Lanka
oppervlakte: bijna 66.000 km2
>- aantal inwoners: ruim 21 miljoen
p- samenstelling: driekwart Singale
zen (overwegend boeddhistisch),
18 procent Tamils (voornamelijk
hindoe, deels moslim)
door Chris Halkes
Het lijkt nog maar een kwestie van
dagen, misschien zelfs uren, voor
er, na ruim 25 jaar, een einde
komt aan een van de bloedigste
conflicten op de wereld. Het eni
ge dat het Sri Lankaanse regeringsleger ervan
weerhoudt om het laatste stukje grondgebied
van de Tamil Tijgers (LTTE) te 'bevrijden', zijn
de nog zeker 20.000 vluchtelingen die zich daar
ook bevinden. Een massale bestorming van het
volledig omsingelde schiereiland voor de kust,
waar de rebellen ongeveer 12 vierkante kilome
ter jungle in handen hebben, zou een slachtpar
tij teweegbrengen. En met de kritische ogen
van de wereld op zich gericht, lijkt het Sri Lan
kaanse leger, dat doorgaans niet erg zachtzinnig
met burgers in oorlogsgebied'omspringt, dat
toch niet aan te durven. De mensenrechtenorga
nisatie Human Rights Watch noemde het laat
ste restje van het Tamilgebied vorige week, toen
het nog een flink stuk groter was en permanent
onder vuur lag van vliegtuigen en artillerie, al
'de gevaarlijkste plek op aarde'. VN-gezant
Amin Awad voor vluchtelingen riep de LTTE
op 'de poort van de hel te openen en de vluch
telingen te laten gaan'.
Sri Lanka laat in de oorlogszone geen journalis
ten of onafhankelijke waarnemers toe. Dus in
formatie over wat er zich afspeelt in het gebied
waar de misschien nog maar enkele honderden
Tamilstrijders de tienduizenden burgers - even
eens Tamils - als menselijk schild gebruiken,
komt slechts mondjesmaat naar buiten. Verha
len van vluchtelingen - na een actie van het le
ger maandag, konden er zo'n 100.000 ontsnap
pen - en hulpverleners gaan over mishandelin
gen, berovingen, moord en vooral over honger.
Tientallen proberen zwemmend en wadend
door de zee te vluchten. Degenen die erin sla
gen aan de ogen van hun bewakers te ontko
men, worden vervolgens bij het passeren van
de frontlijn door de regeringssoldaten uitge
breid gefouilleerd en aan de tand gevoeld. Ge
vreesd wordt dat LTTE-strijders zich als vluchte
lingen voordoen om te ontsnappen.
Dit mensonterend slotakkoord is tekenend
voor de oorlog die een kwart eeuw ongeveer al
le mogelijke excessen liet zien en zeker 70.000
mensenlevens eiste. De LTTE, zeker in de laat
ste jaren een zeer goed geoutilleerde verzetsbe
weging onder leiding van oprichter Velupillai
Prabhakaran (54), voerde zowel een conventio
nele oorlog, een guerrillastrijd als een terreur-
campagne. Lange tijd slaagde de beweging erin
in het noorden van het eiland als een eigen au
toritaire pseudostaat te besturen. Naast geld
van de miljoen Tamils in het buitenland, had
deze staat vermoedelijk inkomsten uit crimine
le activiteiten als drugshandel en piraterij.
Inzet van kindsoldaten werd niet geschuwd.
Moordpartijen op burgers, marteling en ver
krachting, moordaanslagen op politici en zelf
moordaanslagen waren aan de orde van de dag.
Evenals meedogenloze repressailleacties door
het regeringsleger, lukrake bombardementen
op bewoonde gebieden en bloedige anti-Tamil-
onlusten aan de andere kant.
Het regeringsleger van Sri Lanka is erop gebe
ten Prabhakaran dood of levend in handen te
krijgen. Het wel of niet slagen daarvan is waar
schijnlijk de belangrijkste factor die het verloop
van 'laatste slag' bepaalt. Prabhakaran is al ruim
dertig jaar de drijvende kracht achter de Tamil-
strijd voor onafhankelijkheid. Hij dwong een ij
zeren discipline af en verlangde van zijn man
schappen dat ze eerder zelfmoord zouden ple
gen dan zich over te geven. Prabhakaran is dan
ook de 'uitvinder' van de terroristische zelf
moord-aanslag. Hij zette bom-jacken al jaren
eerder in dan de moslimextremisten.
Georg Frerks, Sri Lanka-kenner bij het Cen
trum voor Conflict Studies in Utrecht, noemt
de term burgeroorlog voor het conflict niet
In 1602 ontmoette de Zeeuw Joris van
Spilbergen de koning van Kandy op
Ceylon om te kijken of er handel in ka
neel mogelijk was. De in dat jaar opge
richte VOC vond zijn verhalen interes
sant genoeg om te proberen zich op
het eiland te vestigen.
Soldaten van het r
dode Tamilstrijders
vige gevechten in 1
Ceschiedenis Sri Lanka
Vijfde eeuw voor Christus Immigratie
van de Singalezen vanuit India
Derde eeuw voor Christus Begin van ge
stage Tamil-immigratie vanuit India.
Gaat door tot ongeveer 1400 AD.
ONAFHANKELIJKHEID
t Ceylon wordt onafhankelijk
1956 Na golf van Singalees nationalis
me volgen wetten en maatregelen die
Tamils tot tweederangsburgers maken.
Bij onlusten tussen Tamils en Singale
zen vallen de komende jaren honder
den doden.
1972 Naam van het land verandert in
het meer Singalese 'Sri Lanka'.
Velupillai Prabhakaran richt de Ta
mil Tijgers (LTTE) op.
KOLONIALE TIJD
1505 Portugezen arriveren op Ceylon
Nederlanders verdrijven de Portu
gezen en nemen het eiland groten
deels in bezit.
1796 Britten eigenen zich het eiland
toe als Fransen Nederland bezetten.
1315 Britten laten meer Tamils uit In
dia als landarbeiders overkomen.
Velupillai Prabhakaranlei
der van de Tamil Tijgers.