trots van de Chinezen
ii spectrum
PZC
Zaterdag 25 april 2009
Het nationalisme heeft in feite het commu
nisme vervangen als doctrine waarmee de
Communistische Partij de macht in han
den houdt. Het blijkt elke keer als de staats
media de loftrompet steken over de presta
ties van het land. Zestig jaar lang hoorden
de Chinezen hoe goed hun land bezig is,
dwars tegen buitenlandse krachten in.
Onmiskenbaar bijeffect van die propagan
da is een populistisch nationalisme, dat de
machthebbers in Peking nu niet goed uit
komt. Het is ongewenst omdat het de in
druk wekt dat de opmars van China hele
maal niet zo vreedzaam hoeft te blijven als
die de afgelopen decennia is geweest. Beel
den van jonge Chinezen die vorig jaar filia
len van de Franse supermarktketen Carre-
four bestormden, waren een voorproefje.
Een boek als Unhappy China is olie op het
vuur. 'Elke soort die niet wordt uitgedaagd
door z'n omgeving, vergaat', schrijft Wang
Xiaodong in het boek. 'De VS lost dit op
door actief vijanden in het buitenland te
zoeken. China moet ook op zoek naar
druk van buiten om te overleven'.
De groep die zich schaart achter Unhappy
China staat bekend als de Fengqin, de Boze
longeren. Onduidelijk is hoeveel het er
zijn, omdat ze zich vooral op internet la
ten horen. Ze komen met name uit de ge
neratie die na 1980 is geboren en nooit de
diepe ellende heeft gekend waar China
zich de afgelopen dertig jaar aan heeft ont
worsteld.
De generatie weet niet beter dan
dat er maar één weg is: om
hoog. Ze vindt het hoog tijd
dat de regering eindelijk klip
en klaar aan de wereld duidelijk maakt dat
China een nieuwe wereldmacht is.
De machthebbers in Peking hebben intus
sen hun eigen manieren gevonden om dui
delijk te maken dat ook voor de Chinese
regering de tijd voorbij is dat het land zich
op het internationaal toneel bescheiden op
stelt. Vorige maand stelde de gouverneur
van de centrale bank voor de Amerikaanse
dollar te verbannen als heersend betaal
middel in de wereldhandel. Hij ziet meer
in een munteenheid die wordt gecontro
leerd door een internationaal financieel in
stituut, waar China ook een grote stem in
heeft. In de race om grondstoffen duwt Pe
king alles en iedereen opzij om aanspraak
te maken op een groter deel van de wereld
voorraad. De afgelopen maanden zijn me-
gadeals gesloten met Rusland, Afrikaanse
en Zuid-Amerikaanse landen, waar andere
landen nauwelijks tegenop kunnen bie
den. De internationale afspraken om met
bepaalde landen geen handel te drijven we
gens bijvoorbeeld mensenrechtenschendin
gen, interesseren China niet.
Ook op militair gebied neemt het land een
zelfverzekerder houding aan. De Chinese
marine doet mee aan de internationale pa
trouille tegen piraten voor de kust van So
malië. Toen een Amerikaans schip vorige
maand te dicht bij de Zuid-Chinese kust
kwam, stuurde Peking er patrouillesche
pen op afi die het schip korte tijd omsingel
den. Tot voor kort zou China niet zo agres
sief hebben gereageerd.
Maar aan een harde vuist op tafel zoals
Amerika die af en toe geeft, ontbreekt het
nog. China mag dan zijn uitgegroeid tot de
op twee na grootste economie ter wereld,
het gemiddeld inkomen van de bevolking
ligt nog altijd op het niveau .van een ont
wikkelingsland. Het defensiebudget is de
afgelopen jaren geëxplodeerd tot 56 mil
jard euro - volgens officiële bronnen, in
werkelijkheid zou het nog hoger liggen -
maar het Chinese leger is nog niet in staat
een oorlog op afstand te voeren. De VS ge
ven onder meer door de strijd in Irak en
Afghanistan, acht keer zoveel uit aan de
fensie.
Het zijn argumenten die de nationalisti
sche Boze Jongeren niet graag horen. Ze
willen niet meer wachten tot China de gro
te interne problemen heeft opgelost, zoals
armoede en een in geslotenheid opgegroei
de maatschappij. Ze willen nu actie zien.
Ze huiveren ervan dat staatsmedia verhul
len hoe premier Wen Jiabao China een
grootmacht noemde tijdens zijn bezoek
aan Europa. In de uitgeschreven tekst van
de toespraak werd 'grootmacht' vervangen
door 'land', in de hoop de rest van de we
reld niet voor het hoofd te stoten.
Het maakt duidelijk dat China meer macht
wil, maar niet weet hoe hard het zich kan
opstellen. „Het nationalisme van Unhappy
China blijft bestaan", concludeert hoogle
raar Xiao Gongqin. „De rest van de wereld
zal moeten verzinnen hoe daarmee om te
gaan."
reageren?
spectrum@wegener.nl
